Google.Translate ҫак кунсенче чӑвашла куҫарма вӗренсе ҫитнӗ. Чӑваш чӗлхи варианчӗ пурин те хальлӗхе курӑнмасть пулин те чӑвашларан вырӑсла ним мар куҫарма пулать — чӑвашла текст кӗртсен хӑйех ӑнланса илет (куҫармалли текст валли «определить язык» лартмалла). Вырӑсларан чӑвашла куҫарас тесен вара, енчен те интерфейсра чӑваш чӗлхи варианчӗ ҫук пулсан — йывӑртарах. Апла пулин те ҫывӑх вӑхӑтра пурин те ҫак куҫармалли мел ӗҫлесе каймалла (Google серверӗсен ҫӗнелмелле теҫҫӗ).
Хӑвӑрт кӑна хакланӑ хыҫҫӑн ҫакна калама пулать: чӑвашларан вырӑсла пит аван куҫарать, чылай чухне «Атӑл.Талмачпа» «Яндекс.Тӑлмачран» ирттерет. Вырӑсларан чӑвашла куҫарнӑ чухне вара пур куҫаруҫӑсен те шайӗ пӗрешкелтерех.
Google.Translate-ра чӑваш чӗлхи хушӑннин чи паха енӗ — малашне Ютубри видеосене чӑвашла субтитрсемпе пӑхма май пулӗ. Хальлӗхе ку тутар чӗлхипе кӑна ӗҫлет.
Чӑваш чӗлхисӗр пуҫне Гугл.Тӑлмачне ҫавӑн пекех абхаз, авар, пушкӑрт, бурят, чечен, крым тутар, коми, улӑх мари, осетин, тыва, удмурт тата якут чӗлхисене хушнӑ. Ҫак йышри хӑш-пӗр чӗлхесем валли хӑй тӗллӗн куҫаруҫӑ ытти платформӑсенче ҫук та.
Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Наци библиотекинче «Чӑваш кӗнеки кунӗ» мероприяти иртнӗ.
Ольга Тургай драматург тата радиожурналист пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна тӑваттӑмӗш хут йӗркеленӗ.
Чӑваш чӗлхи кунне Е. Рожанский ҫырнӑ «Сочинения принадлежащие к грамматике чувашского языка» кӗнеки кун ҫути курнӑранпа 225 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, Шупашкар муниципаллӑ округӗнче Ишек ярмӑркки иртрӗ.
Ишек пасарӗн директорӗ Лариса Кудряшова палӑртса хӑварнӑ тӑрӑх, кӑҫалхипе 244-мӗш хут пуҫтарӑнать вӑл тӑрӑхри халӑх Ишек ярмӑрккине.
Ярмӑрккӑна вырӑнти тӳрӗ-шараран округ администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владиммр Михайлов тата Шупашкар районӗнчи тӗп пульницӑн тӗп тухтӑрӗ Владимир Викторов пынӑ. Тухса калаҫакансем пурте чӑвашла калаҫрӗҫ. Владимир Михайлович та хӑйӗн саламлӑ сӑмахне тӑван чӗлхепе пуҫларӗ.
Программӑна ертсе пыраканни ҫеҫ темшӗн вырӑсла калаҫрӗ. Баннера та, сӑмах май, вырӑсла хатӗрленӗччӗ.
Ярмӑрккӑра вырӑнти юрӑ-ташӑ ӑстисем, чӑваш эстрада юрӑҫисем (Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗсем Стас Владимиров тата Катя Петрова, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Алексей Шадриков, Дмитрий Никифоров) хутшӑнчӗҫ. Вӗсем пурте чӗрӗ сасӑпа юрларӗҫ.
Ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче «Поэзи ҫеҫпӗлӗ» конкурса пӗтӗмлетнӗ. Унта хутшӑннисем Ҫеҫпӗл Мишши поэтӑн тата автор сӑвввисене илемлӗ вулассипе ӑмӑртнӑ.
Конкурсӑн финалне хутшӑннисем поэзи батлне ирттернӗ. Сӑвӑсене вӗсем Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши музейӗ умӗнче вуланӑ.
Чӑвашла сӑвӑ вулакансен «Поэзи ҫеҫпӗлӗ» конкурсне Ҫеҫпӗлӗмӗр ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалланӑ. Конкурс кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнче пуҫланнӑ. Конкурсантсен сӑвӑ вуланине видеопа ӳкерсе илсе ярса памалла пулнӑ.
Финала 20 ача тухнӑ, вӗсенчен 17-шӗ Шупашкарти ӑмӑртӑва хутшӑннӑ. Шкул ҫулне ҫитменнисенчен Ефим Лиллин пӗрремӗш вырӑна тухнӑ. Шкул ачисенчен Гран-пие Иван Савельев тивӗҫнӗ. Пӗрремӗш вырӑна Анна Жидова, Алена Егорова, Зинаида Катурова, Анна Степанова, Наталья Прокопьева. Семен Семенов, Арсентий Иванов йышӑннӑ.
Хӑйсем ҫырнӑ хайлавсене вуланисенчен Виктория Леонтьева «Пирӗн Ҫеҫпӗлӗмӗр» сӑвӑпа мала тухнӑ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче чӑваш писателӗн Николай Ишентейӗн ҫӗнӗ кӗнеки икӗ чӗлхепе: чӑвашла тата вырӑсла — пичетленсе тухнӑ.
«Чӗвӗлпи. Щебетунья» ят панӑ кӑларӑма авторӑн сӑввисем кӗнӗ. Вӗсене чӑвашлран вырӑсла Светлана Гордеева поэт тата прозаик куҫарнӑ.
Кӗнекене илемлӗ ӳкерчӗксемпе Екатерина Васильева капӑрлатнӑ. Ҫӗнӗ кӑларӑмӑн редакторӗ – Ольга Иванова.
«Чӗвӗлпи. Щебетунья» кӗнекене кӗҫӗн ҫулхи шкул ачисем валли пичетлесе кӑларнӑ.
Ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче «IX Иванов вулавӗ» регионсем хушшинчи ӑсталӑхпа практика конференцийӗ иртӗ. Унта чӑваш литературинче ҫивӗч ыйтусене тата хальхи литература музейӗсен аталанӑвне сӳтсе явма палӑртнӑ.
Музей ҫак темӑсене сӳтсе явмалли сӗнет: «Чӑваш литераторӗсем Раҫҫейри тата пӗтӗм тӗнчери литературоведение витӗм кӳни»,
«К.В. Ивановӑн пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ Раҫҫей культуринче»,
«Чӑваш писателӗсемпе поэчӗсем», «Чӑваш литературин ҫивӗч ыйтӑвӗсем», «К.В. Иванов тата унӑн вӑхӑтрисем»,
«Литература музейӗ: хальхи вӑхӑтри аталану».
«Иванов вулавӗ» 14 сехетре пуҫланӗ.
Чӑваш халӑх юмахӗсенче мана кӑсӑклӑ сюжет мар, вӗрентсе калани килӗшет. Чӑваш халӑхӗн ӑсӗ вӗсенче пит вырнаҫуллӑ вырнаҫнӑ. Пӗрре эс кӑсӑклӑ сюжетпа каҫӑхса кайса паллашатӑн, тепре — унта хывса хӑварнӑ ӑса ӑша хыватӑн.
Ҫавна май 1982 ҫулта тухнӑ «Чӑваш юмахӗсем» кӗнеке, Г. Ф. Юмарт пухса хатӗрленӗскер, симӗс хуплашкаллӑскер, маншӑн пурнӑҫа вӗрентекен кӗнекесенчен пӗри шутланать. Ытти юмах пуххисем аван пулӗ те, анчах шӑп ҫак кӑларӑмра ман шутпа пурнӑҫа вӗрентекен юмахсем чылай кӗнӗ. Ачалӑхра вӑл ман пурччӗ, анчах упранса юлаймарӗ. Кайран вара тепӗр экземпляра эп хамӑн юлташран ыйтса тупнӑччӗ. Чӑрмаланса пӗтнӗскер пулин те ман кӗнеке ҫӳлӗкӗнче вӑл чи пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑнать.
Пурнӑҫа вӗрентни вара унта пит нумай. Калӑпӑр, «Тилӗ тус» юмах хыҫҫӑн эп ҫӗнӗ япала туянсан кивӗ япалана тӳрех кӑларса пӑрахмастӑп. Ҫӗнни чӑн та йӗркеллӗ пулнине тӗрӗслесе ӗненсен кӑна киввинчен хӑтӑлатӑп (вӗсене пухса пыни те йӗркеллӗ мар-ҫке). «Лаша шырани» юмах евӗрли хампа та пӗрре пулса иртнӗччӗ — пӗррехинче каҫса кайсах алӑри телефона шырарӑм (кунта пурнӑҫа вӗрентни ҫук ӗнтӗ, анчах юмах сюжетне чӑн пурнӑҫран илни куҫ кӗрет)…
Ку умсӑмах пулчӗ.
Шупашкар муниципалллӑ округӗнчи М. В. Игнатьев ячӗллӗ Янӑшри вӑтам шкулта Чӑваш чӗлхи кунне халалласа «Унӑн ячӗ нихӑҫан та сӳнмӗ» уяв иртнӗ. Аслӑ вӗрентекенӗмӗре, И.Я.Яковлева, халалласа литературӑпа музыка композицийӗ йӗркеленӗ.
«Уявра чӑваш чӗлхи ирӗккӗн те мӑнаҫлӑн янӑрарӗ», — хыпарланӑ вырӑнти шкулта чӑваш чӗлхи вӗрентекен Наталия Магазеева.
Чӑваш чӗлхи уявне хӑнасем те килсе ҫитнӗ. Вӗсен шутӗнче – Янӑш территори округӗн пуҫлӑхӗ Иван Грачёв, Шупашкар округӗнчи Хӗрарӑмсен ушкӑнӗн пуҫлӑхӗ Наталия Ердукова, Чӑваш Республикин хисеплӗ таврапӗлӳҫи Геннадий Васильев. Геннадий Леонидович чӑваш халӑхне ҫутта кӑларакан хисеплӗ ҫыннӑмӑрӑн кун-ҫулӗпе пархатарлӑ ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен тӗплӗн каласа кӑтартнӑ.
5-11 класра вӗренкенсем вара И.Я.Яковлев пурнӑҫӗпе пултарулӑхне сцена ҫинче выляса панӑ.
Шупашкарти А. Гайдар ячӗллӗ вулавӑшра Лидия Сарине ҫыравҫӑпа тӗлпулу иртнӗ.
Лидия Сарине — хальхи вӑхӑтри чӑваш поэчӗ, прозаикӗ, Чӑваш Енри тата Раҫҫейри Профессионал писательсен союзӗн пайташӗ.
Ҫыравҫӑпа тӗл пулма хулари Раҫҫей Геройӗн Н.Ф. Гавриловӑн ячӗпе хисепленекен 22-мӗш вӑтам шкулти 2-мӗш класра вӗренекенсем пырса ҫитнӗ.
Лидия Сарине хӑйӗн чӑвашла сӑввисене вуланӑ май чӗлхемӗр епле ҫепӗҫ те янӑравлӑ пулнине ҫирӗплетсе панӑ. Тӑван чӗлхемӗре хисеплемеллине, чӑвашла калаҫмаллине палӑртса хӑварнӑ.
Хӑна ачалӑхри саманчӗсене аса илнӗ, чӑвашла юрӑсем юрланӑ.
Паян пирӗн республикӑра Чӑваш чӗлхи анлӑн уявланӑ. Ӑна шкулсемпе ача пахчисенче, социаллӑ учрежденисенче ирттернӗ. Шупашкарти Иван Яковлев палӑкӗ умӗнче митинг пулнӑ.
Шупашкар муниципаллӑ округӗнчи Мӑштавӑшра та ҫак ятпа пуҫтарӑннӑ. Унти Мӑштавӑш ялӗнче пурӑнакансем тӑван халӑхӑмӑра ҫутта кӑларнӑ Иван Яковлев ҫуралнӑ кунне паллӑ тума вырӑнти Уйӑп Мишши музейӗ умне пысӑк йышпа тухнӑ.
-6.7 °C